تالس را به عنوان نخستین فیلسوف ، نامِ ثابت در میان حکمای سبعه (هفت خردمند) و کسی که برای نخستین بار جوهری مادی برای جهان متصور شد می شناسیم . چیزی که تالس را از هم عصران او متمایز می کند ، کوشش او برای شناخت جهان از طریق مشاهده و تفکر است . البته نسیم بی اعتباری افسانه ها و اساطیر در عصر تالس وزیدن گرفته بود و شاید همین زمزمه ها بود که تالس را به فکر طرح سوالاتی بدیع و جستجوی پاسخی به این سوالات کرد ، در شعری منتسب به میمنرموس شاعر هم عصر تالس آمده است : «اگر خدایان وجود داشتند باید عاقلتر از آن می بودند که خود را با امور انسانی به زحمت اندازند» . شهرت تالس در تاریخ فلسفه نه به خاطر پاسخی که به این پرسش ها داد بلکه به خاطر طرح همین سوالات است ، سوالاتی که بالاخره یک نفر باید آن را مطرح می کرد . با هم سری می زنیم به زندگی تالس و با او بیشتر آشنا می شویم . 

تالس در نیمه دوم قرن هفتم پیش از میلاد از پدر و مادری اهل فنیقیه و در شهر میلتوس (ملطیه) متولد شد . اطلاعات ما در مورد زندگی او پیش از طرح نظریاتش به همین مقدار خلاصه می شود که در جوانی به سفرهای دریایی پرداخت و به مصر و بین النهرین مسافرت کرد . این سفرها زمینه‌ساز آشنایی او با ریاضی ، ستاره‌شناسی و دریانوردی شد . پروکلس او را نخستین کسی می داند که دانش هندسه را از مصر به یونان آورد .

آشنایی تالس با فرهنگ و تمدن های غیر یونانی احتمالا بر جهان‌بینی او تاثیرات شگرفی داشته است و از همین روست که تالس یگانه کسی است که با جسارت گام آغازین گذر از دوران اساطیری به دوران علمی را برداشت .

ارسطو نخستین بار در «مابعدالطبیعه» از تالس به عنوان کسی که برای اولین بار جوهری واحد برای جهان برشمرد یاد می کند . تالس عقیده داشت که جهان از جوهری واحد ساخته شده و یک ماده برای آن که جوهر واحد یا ماده المواد (در یونانی آرخه) باشد باید علت حرکت و تغییر را نیز در خود گنجانده باشد (تالس معتقد بود که همه‌ی اشیاء صور متغیر یک عنصر اولی هستند) یعنی باید دارای روح باشد (اصطلاحا ماده-روح باشد) و از نظر او آب واجد این ویژگی بود . البته باید این نکته را نیز در نظر داشت که زندگی در شهری ساحلی (میلتوس) و مشاهده‌ی چرخه ی تکراری بارش باران و ورود آب به دریا و تبخیر بخار آب و در کنار آن یخ زدن آب و ذوب شدن یخ در انتخاب آب به عنوان آرخه یقینا تاثیر داشته است . البته نظریه تالس از دو بخش تشکیل میشد ؛ اول این که اصل نخستین آب است و دوم این که زمین چون قرصی بر روی آب شناور است . تالس زمین رو چون قایقی شناور در آب تصور می کرد که گهگاه تکان هایش باعث زلزله می شود . همین تلاش تالس برای یافتن جوهری مادی برای جهان موجب شد که نام او به عنوان نخستین فیلسوف در تاریخ ثبت شود .

علاوه بر نظریه تالس در باب ماده المواد نوآوری های دیگری نیز به وی نسبت داده میشود که گویای تکیه او بر مشاهده و تفکر است مانند :

• بنا به روایت هرودوت ، تالس کسوفی را که در پایان نبرد بین لیدیایی ها و مادها اتفاق افتاد را پیش‌بینی کرده بود.
• وی نخستین کسی است که صورت فلکی خرس کوچک (بد اصغر) و اهمیت آن در کشتیرانی را کشف کرد .
• محاسبه ارتفاع اهرام مصر به وسیله سایه آنها به وی نسبت داده می شود .

نقل است که تالس در سنی بالا (حدود ۸۰ تا ۹۰ سالگی) در حالی که در ورزشگاه به تماشای مسابقات دو و میدانی نشسته بود بر اثر تشنگی و ازدحام جمعیت جان باخت و پس از پراکنده شدن جمعیت جنازه او را که چنان می نمود که به خواب رفته باشد یافتند .

Visits: 125